การผ่าฟันคุดเป็นหัตถการทางทันตกรรมที่มักเคยได้ยินกัน แต่หลายคนอาจไม่ทราบว่าการดูแลตัวเองหลังการผ่าตัดนั้นมีความสำคัญอย่างยิ่ง บทความนี้จะแนะนำ 10 การปฏิบัติตัวหลังผ่าฟันคุด พร้อมทั้งข้อควรระวังที่ต้องใส่ใจ เพื่อให้คุณฟื้นตัวได้อย่างราบรื่นและกลับมามีสุขภาพช่องปากที่ดีในเวลาอันรวดเร็ว
ความสำคัญของการดูแลตัวเองหลังผ่าฟันคุด
การปฏิบัติตัวหลังผ่าฟันคุดอย่างถูกต้องไม่เพียงช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น แต่ยังช่วยลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้ หากละเลยคำแนะนำของทันตแพทย์ อาจเผชิญกับปัญหาต่าง ๆ เช่น การติดเชื้อ การบวม หรือแม้แต่อาการปวดที่รุนแรงขึ้น การดูแลตนเองอย่างถูกวิธีจะช่วยให้กระบวนการฟื้นฟูเป็นไปอย่างราบรื่น ลดระยะเวลาการฟื้นตัว และช่วยให้คุณกลับมาใช้ชีวิตประจำวันได้เร็วขึ้น
10 วิธีปฏิบัติตัวหลังผ่าฟันคุด
1. พักผ่อนให้เพียงพอในช่วงแรกหลังการผ่าตัด
การพักผ่อนเป็นสิ่งสำคัญมากในช่วง 24-48 ชั่วโมงแรกหลังการผ่าตัด เพราะการพักผ่อนอย่างเพียงพอจะช่วยให้ร่างกายมีเวลาฟื้นฟูและซ่อมแซมตัวเองได้ดีขึ้น โดยควรนอนพักโดยยกศีรษะสูงเล็กน้อยเพื่อลดอาการบวมและเลือดออก รวมถึงหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ต้องใช้แรงมากหรือก้มศีรษะ
2. ใช้น้ำแข็งประคบบริเวณที่บวม
การประคบด้วยน้ำแข็งจะช่วยลดอาการบวมและปวดได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยควรใช้น้ำแข็งประคบบริเวณแก้มด้านนอกใกล้กับบริเวณที่ผ่าตัด ประคบครั้งละ 15-20 นาที แล้วพัก 20 นาที แต่ระวังอย่าให้น้ำแข็งสัมผัสกับผิวหนังโดยตรงเพราะอาจทำให้ผิวถูกความเย็นกัดได้ ควรห่อด้วยผ้าสะอาดก่อนนำมาประคบ
3. รับประทานอาหารอ่อนและเย็น
วิธีปฏิบัติตัวหลังผ่าฟันคุดในช่วงแรก ควรรับประทานอาหารที่อ่อนนุ่มและเย็นเพื่อไม่ให้กระทบกระเทือนบริเวณแผลผ่าตัด นอกจากนี้ ยังควรหลีกเลี่ยงอาหารร้อน เผ็ด หรืออาหารที่มีกรด รวมถึงอาหารที่มีเมล็ดเล็ก ๆ ซึ่งอาจติดค้างในแผล เมื่อเวลาผ่านไปและรู้สึกปวดบวมน้อยลง สามารถเพิ่มความแข็งของอาหารได้ แต่ควรระวังไม่ให้กระทบกระเทือนบริเวณที่ผ่าตัด
4. หลีกเลี่ยงการใช้หลอดดูดและการบ้วนปากแรง ๆ
การใช้หลอดดูดและการบ้วนปากแรง ๆ อาจทำให้เกิดภาวะที่ลิ่มเลือดที่ปกป้องแผลหลุดออก ทำให้เกิดอาการปวดรุนแรง ดังนั้นในช่วงอย่างน้อย 1 สัปดาห์แรก ควรดื่มน้ำจากแก้วโดยตรง และหากต้องการบ้วนปากให้กลั้วและบ้วนปากอย่างเบา ๆ ไม่ต้องแรงจนเกินไป
5. ทำความสะอาดปากอย่างระมัดระวัง
การรักษาความสะอาดของช่องปากเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันการติดเชื้อ แต่ต้องทำด้วยความระมัดระวัง ในวันแรกหลังผ่าตัด ให้หลีกเลี่ยงการแปรงฟันบริเวณที่ผ่าตัด แต่สามารถแปรงฟันซี่อื่น ๆ ได้ตามปกติ หลังจากนั้น ค่อย ๆ เริ่มทำความสะอาดบริเวณที่ผ่าตัดอย่างเบามือ โดยใช้น้ำเกลืออุ่นบ้วนปากเบา ๆ วันละ 4-5 ครั้ง โดยเฉพาะหลังมื้ออาหาร เพื่อช่วยลดการสะสมของเชื้อแบคทีเรีย
6. ใช้ยาตามที่แพทย์สั่ง
ทันตแพทย์อาจจ่ายยาแก้ปวดและยาปฏิชีวนะให้หลังการผ่าตัด ควรใช้ยาตามคำสั่งของแพทย์อย่างเคร่งครัด ไม่ควรหยุดยาเองแม้จะรู้สึกดีขึ้นแล้ว โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะที่ต้องรับประทานให้ครบตามที่กำหนด เพื่อป้องกันการติดเชื้อและการดื้อยา หากมีอาการแพ้ยาหรือผลข้างเคียงที่รุนแรง ควรปรึกษาแพทย์ทันที
7. งดสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์
การสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์จะส่งผลเสียต่อกระบวนการฟื้นตัวของแผล จึงควรงดสูบบุหรี่อย่างน้อย 72 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด (ยิ่งงดนานยิ่งดี) เนื่องจากการสูบบุหรี่จะไปรบกวนการไหลเวียนเลือดและเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อ ส่วนแอลกอฮอล์ควรงดอย่างน้อย 1 สัปดาห์ เพราะอาจไปทำปฏิกิริยากับยาที่ได้รับและเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดเลือดออกที่แผลผ่าฟันคุดได้
8. หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนัก ๆ
ในช่วง 3-4 วันแรกหลังการผ่าตัด ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่หนักหรือใช้แรงมาก เพราะอาจทำให้เกิดเลือดออกหรือปวดบริเวณแผลผ่าตัดได้ การเคลื่อนไหวร่างกายเบา ๆ เช่น การเดิน โยคะ และอื่น ๆ สามารถทำได้หลังผ่านไป 1-2 วัน และค่อย ๆ เพิ่มความหนักของกิจกรรมตามความเหมาะสม
9. สังเกตอาการผิดปกติ
หลังการผ่าตัด เป็นเรื่องปกติที่จะมีอาการปวด บวม หรือมีเลือดออกเล็กน้อยในช่วงแรก แต่หากมีอาการผิดปกติ เช่น มีไข้สูง ปวดรุนแรงมากขึ้นหลังผ่านไป 2-3 วัน มีเลือดออกมาก หรือมีอาการบวมที่ไม่ยุบลงหลังผ่านไป 3-4 วัน ควรไปพบทันตแพทย์ทันที เพื่อรับการตรวจและรักษาอย่างเหมาะสม
10. มาตามนัดหมายกับทันตแพทย์
การมาพบกับทันตแพทย์ตามนัดหมายเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้แพทย์ตรวจสอบแผล ถอดไหม (ถ้ามี) ติดตามอาการ และให้คำแนะนำเพิ่มเติมในการดูแลตัวเอง ซึ่งแม้ว่าคุณจะรู้สึกว่าแผลหายดีแล้ว แต่ไม่ควรละเลยการมาตามนัด เพราะอาจมีปัญหาที่คุณไม่สามารถสังเกตเห็นได้เอง
ข้อควรระวังเพิ่มเติมในการปฏิบัติตัวหลังผ่าฟันคุด
- การระวังไม่ให้แผลติดเชื้อ
นอกจากการรักษาความสะอาดของช่องปากแล้ว ควรระวังไม่ให้สิ่งสกปรกเข้าสู่บริเวณแผล เช่น การไม่ใช้มือสกปรกสัมผัสบริเวณปาก หรือการนำสิ่งแปลกปลอมเข้าปาก - การสังเกตอาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
นอกจากนี้ ควรสังเกตอาการอื่น ๆ ด้วย เช่น อาการชา ที่ไม่หายไปภายใน 1-2 วัน หรือมีกลิ่นปากที่ผิดปกติ ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อ - ความสำคัญของการปฏิบัติตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด
ทันตแพทย์อาจมีคำแนะนำเฉพาะในกรณีของคุณ ซึ่งอาจแตกต่างจากคำแนะนำทั่วไป ดังนั้นการปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดจะช่วยให้การฟื้นตัวเป็นไปอย่างราบรื่นและมีประสิทธิภาพมากที่สุด
การผ่าฟันคุดอาจส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันในระยะสั้น แต่หากปฏิบัติตามคำแนะนำข้างต้นอย่างเคร่งครัด คุณก็จะสามารถฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วและกลับมามีสุขภาพช่องปากที่ดีได้ในเวลาไม่นาน
Dr Clear Aligner เป็นคลินิกจัดฟันใสในกรุงเทพฯ ที่มีบริการทางทันตกรรมครบครันทั้งการผ่าฟันคุด อุดฟัน ฟอกสีฟัน และอื่น ๆ อีกมากมาย พร้อมให้บริการคุณด้วยทีมทันตแพทย์ผู้ชำนาญการและเทคโนโลยีทันสมัย นัดหมายปรึกษากับเราวันนี้เพื่อรอยยิ้มที่สวยงามและสุขภาพช่องปากที่ดี โทร. 02-101-2384 หรือ แอดไลน์ปรึกษากับเจ้าหน้าที่ Line: @drclearaligner
แหล่งอ้างอิง
- Wisdom Teeth Recovery: What to Expect After Surgery. สืบค้นเมื่อวันที่ 7 ตุลาคม 2567 จาก https://www.healthline.com/health/wisdom-teeth-recovery